هيچ كس براي ايمني پول خرج نمي كند

رشد منفي تصادفهاي رانندگي در جهان سوم، رشد مثبت در ايران!

نويسنده: خسرو مبشر

    يكي از دغدغه هاي بزرگ مردم و مسئولان عالي رتبه و اجرايي كشور، امروز به امر مهمي اختصاص يافته است؛ كاستن از آمار تصادفات رانندگي، بالابردن ضريب ايمني سفرهاي درون شهري و برون شهري. چرا كه آنها به خوبي مي دانند كشور ما به لحاظ فراواني حوادث جاده اي در زمره نخستين كشورهاي جهان قرار دارد و سالانه بيش از ۲۷هزار نفر كشته و ۲۵۰هزار نفر مجروح در اين حوادث داريم.
    

ادامه نوشته

گمشده اي در غبار هياهو واكاوي جايگاه و موقعيت خدمات پزشكي اورژانس

ارائه خدمات بهداشتي و رفاهي به اقشار مختلف مردم وقتي كه امكانات و ابزارهاي فيزيكي متناسب با ماهيت دشوار گستردگي و حجم كار مهيا نشود، گاه خاكستري و بعضاً كمرنگ مي شود.
مركز فوريت هاي پزشكي، اورژانس، به گونه اي كه حتي مسئولان نيز بر ضرورت توجه بيشتر به آن در كلان شهرها و شهرهاي ديگر كشور تاكيد مي كنند.
ارائه خدمات و كوشش اين مركز يا به تعبير يك مسئول ذي ربط «پيش بيمارستاني» از سال ها پيش تاكنون درهياهوي شهري و سايه سنگين برنامه ها و پروژه هاي كلان كشوري، گم گشته اي مي ماند كه...
مديرمركز اورژانس تهران با نويدهاي اميدبخش خود افق مطلوبي را درباره فعاليت هاي اين مركز ترسيم مي كند. وي از نگاه تاكيدي مسئولان به پيكره و موقعيت كنوني اورژانس مي گويد و البته بلافاصله به فاكتورها و تنگناهاي سرراه اورژانس از جمله لزوم ارتقاي كيفيت خدمات رساني و كاهش زمان تاخيرها مي گويد. گفته هاي وي سخن يكي ديگر از مسئولان اورژانس را به ذهنم مي آورد كه مي گويد: «تهران نياز به 250 پايگاه و 600 آمبولانس دارد. هم اكنون هم 82 پايگاه و 104 آمبولانس فعال است.
مردم از هر قشر و عنواني شاهين توزين جامعه هستند زيرا هر نوع فعل و انفعالي روي تراز زندگيشان اثر مي گذارد. اگر مسئله و ايرادي در كارها و برنامه هاي اجرايي باشد به نوعي واكنش و انتقاد نشان داده اند.
اما اين واقعيت ها به مذاق برخي مسئولان خوش نمي آمده و نمي آيد كه از دستگاه و كارهايشان در جامعه و از زبان مردم، گلايه مي شود درحالي كه بعضي ديگر از مديران از انتقادات مردم به نفع سيستم اداري و مسئوليت خود و در جهت رفع اشكالات تا آنجا كه مقدور باشد، بهره مي گيرند و با صداقت هم اعتراف مي كنند كه باز البته اين مورد اخير، در ادبيات عده اي از خدمتگذاران، كمي آهسته است.
در شماره قبل برخي از نظرات مردم را خوانديد نظرات بعضي ديگر از قشرهاي جامعه شهري مان را دراين شماره مي خوانيد.
حضور سبز را تقويت كنيم
«حشتمي» دانشجوي رشته مديريت است وي وجود اورژانس را از نظر رواني هم ضروري مي خواند و برحضور به موقع آنان در محل حادثه تاكيد مي كند.
وي مي گويد كه سال گذشته در كرج يك نفر عابر دچار سكته قلبي شده و كنار ديواري مانده بود. كسي به اورژانس خبر مي دهد ليكن زماني به محل رسيد كه بيمار فوت كرده بود و آن ها تنها به متوفيات بهشت زهرا اطلاع دادند كه شخصي در آنجا فوت كرده است!...
هاشمي كه خود را كارمند معرفي مي كند معتقد است كه مأموريت ها و خدمات اورژانس مخصوصاً براي تهران پرجمعيت، خيلي خوب است. وي مي گويد: «با توجه به وضعيت شهري تهران، امكانات و تجهيزات خدماتي اورژانس بايد بيشتر شود تا با توجه به جمعيت و ترافيك بتواند خدمات موثرتري داشته باشد. البته بايد اطلاع رساني عمومي شود تا اورژانس بتواند راحتتر و بهتر خدمات رساني كند.»
شهر بدون اورژانس!
«زماني» چند روز پيش از مراسم تدفين پدرشان در خوانسار به تهران بازگشته است. او از فقر امكانات و تجهيزات لازم و مناسب پزشكي و خدمات فوريت هاي پزشكي شهر خود با تاسف مي گويد كه بيمارستان خوش ساخت و شيك خوانسار فاقد بخشU C.C است و اهالي در صورت نياز مي بايد بيمار خود را به گلپايگان منتقل كنند! وي از كمبودهاي پزشكي، رفاهي شهر مي گويد كه خوانسار نه تنها اورژانس خدمات فوريت هاي درماني پزشكي ندارد كه حتي غسالخانه گورستان آن شهر هم بدون آمبولانس حمل متوفيان است. انتقال فوت شدگان از محل غسالخانه به آرامگاه هميشگي شان تنها به وسيله يك آمبولانس متعلق به شهرداري انجام مي شود كه هر بار چهار متوفي را به محل دفن منتقل مي كند. با اين وضعيت، كمبود آمبولانس نيز باعث تأخير در امور كفن و دفن اموات و طبعا مراسم مربوطه خانواده هاي عزادار مي شود چرا كه ساعتها منتظر بازگشت تنها آمبولانس مزبور شهرداري مي شوند تا نوبت انتقال متوفي خود، به محل دفن فرا رسد.» به گفته وي «چنانچه ساعت كار اين غسالخانه تمام شود، متوفي در غسالخانه نگهداري مي شود براي روز بعد و نوبت انتقال كه البته بابت يك شب ماندن متوفي در آنجا، مبلغي هم بايد پرداخت كرد!»
نگاه تازه و ثمربخش به اورژانس
امكان گفت وگو با مدير مركز اورژانس تهران به سختي برايم فراهم شد. آن هم در پي قراري اورژانسي كه از قبل تعيين شده بود. جلسات فشرده و زمان بر فرصت مناسب گفت وگو را مهيا نمي كرد اما بالاخره غيرممكن نشد و به نتيجه رسيدم.
دكتر رضا دهقان پور در پاسخ به آن چه به نقل از مردم درباره چگونگي خدمات مركز فوريت هاي پزشكي و بعضا تاكيد بر ضرورت كاهش مدت تاخيرحضور مي گويم، مي گويد: «وزارت بهداشت، نمايندگان مجلس و دولت نگاه جديدي به اورژانس دارند كه ثمربخش است. البته فاكتورهاي مختلفي از جمله تنگناهاي اجتماعي، اعتبارات تامين خودرو در كيفيت مناسب خدمات و كاهش زمان تاخير دخالت دارند.»
به باور وي اگر تعداد آمبولانس ها دو برابر شوند، زمان حضور از 8دقيقه به 4دقيقه خواهد رسيد و اين نيز تابع چند پارامتر از جمله فرهنگ سازي، ساختار شهري، ارتباطات بين بخش هاي خدماتي، آموزش همگاني و... است.»
مدت زمان يك ماموريت
در مقياس جهاني
آمار ماموريت كاركنان مركز فوريت هاي پزشكي طي يك شبانه روز در سال 1383 در حدود 400 فقره اعلام شده است اما اين رقم در حال حاضر تا 900 فقره ماموريت افزايش يافته است. دكتر دهقان پور با تاكيد بر اين نكته كه اورژانس با حداكثر توان خود فعاليت مي كند مي گويد: «هر سال بيشتر از 300 هزار ماموريت در سطح شهر انجام مي شود. ميانگين زمان حضور تكنسين هاي اورژانس بر بالين مصدوم و بيمار به رغم افزايش تعداد ماموريت ها -كه حتي تا سه برابر مدت مشابه در سال هاي گذشته نيز بوده است- از حدود 17 دقيقه به 11.8 دقيقه كاهش يافته است. البته ميانگين استاندارد جهاني 8دقيقه است.»
وي با اشاره به اين كه موقعيت استاندارد اورژانس تهران، يك هفتم استانداردهاي جهاني است مي گويد: «اگر در مواردي نارسايي احساس مي شود دليل آن كمبود امكانات از جمله نيروي انساني مجرب، آمبولانس و... است.»
مدير مركز اورژانس از شرايط سخت كاري در اين مركز مي گويد و به استرس توأم با رفتار تند برخي از همراهان مصدوم يا بيمار كه حتي به بدگويي و دشنام نيز كشيده مي شود اشاره مي كند.
راه اندازي 1985 پايگاه تا سال 88
دكتر دهقان پور تأكيد مي كند كه اورژانس يك مجموعه صد درصد دولتي است و سياست هاي فعاليت آن را وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي تعيين مي كند.
وي مي گويد: «در برنامه چهارم توسعه اقتصادي پيش بيني شده تا پايان سال 88، هزارو 985 پايگاه در سطح كشور و 135 پايگاه با تمام تجهيزات در تهران راه اندازي شود.»
در حال حاضر چه تعداد پايگاه فعال است؟ وي با اشاره به اين كه 41 دانشگاه علوم پزشكي در اين زمينه اقدام مي كنند مي گويد: «در حال حاضر يك هزار و 330 پايگاه وجود دارد كه حدود 770 پايگاه جاده اي و بقيه شهري است. همچنين حدود دو هزارو 300 دستگاه آمبولانس فعال در ناوگان اورژانس داريم.
شتاب براي مهار درد
يك كارگر آرماتور و قالبند ساختمان، انتظار دارد در پي وقوع حادثه، اورژانس در كمترين زمان ممكن وارد صحنه شود. به گفته «رضايي» سرعت عمل و حضور به موقع امدادگران اورژانس و انجام درمان اوليه باعث جلوگيري از وخيم تر شدن حال شخص آسيب ديده مي شود و او يا بيمار زودتر به مراكز درماني منتقل مي شود.
يك خانم دانشجوي پزشكي به نام «كاظمي» نيز مي گويد و مي افزايد: «شنيده ام بعضي مواقع اورژانس دير به محل حادثه و بالين بيمار مي رسد در حالي كه مهمترين فاكتور خدمات فوريت هاي پزشكي به موقع به محل حادثه رسيدن است.»
تلاشگر و بي ادعا
با سعيدي در پياده روي در حاشيه ميدان ولي عصر(عج) همراه مي شوم. از سوژه گزارش روز كيهان مي گويم همراه با شتاب در حركت خود مي گويد: «انصافا زحمت مي كشند و تلاش مي كنند به موقع در محل حادثه حاضر شوند.» مثالي مي زند: «مادر يكي از دوستانم در اثر تصادف از ناحيه كمر دچار شكستگي استخوان شد در محل حادثه به اورژانس خبر داده اند و آنان با حضور سريع خود مانع از شدت گرفتن بيماري شدند.» وي در يك نگاه كلي و زودگذر به عملكرد اورژانس مي گويد: «تجهيزات فعلي آن ها در مقايسه با گذشته بهتر شده است اما بايد به وضعيت آنان بيشتر از اين توجه كرد.»
مشاوره درماني از راه دور
در لحظات پرالتهاب و نياز فوري افراد مجروح در حوادث، همه مردم انتظار دارند اورژانس به موقع به محل برسد و درمان اوليه را انجام دهد.
«كشميري» كه سرپرست كارگاه ساختمان است خود شاهد بوده كه خانواده يك بيمار از خانه با اورژانس تماس مي گيرد و درباره نحوه كاهش وخامت شرايط بيمار سؤال مي كند. كارشناس پاسخگو براساس موقعيت بيمار آن خانواده را راهنمايي مي كند كه چكار انجام دهند. خانواده بيمار بنا به توصيه و نظر كارشناس مذكور، اقدام پيشگيرانه مي كند و پس از آن كه حال مريض كمي بهبود مي يابد، وي را نزد پزشك مي برند.
او نيز بر اين باور است كه اورژانس نگراني هاي فوريت پزشكي مردم را پاسخ مي دهد و علت تأخير آنان به دليل كمبودهاست. اين كمبودها در شهرهاي ديگر كشور بيشتر از پيش مشهود است.
بيرون يكي از بيمارستانهاي خصوصي نشسته است. بيقرار و ناراحت است. از آمل آمده است. برادرش در آستانه عمل جراحي قرار دارد كه 11-10 ميليون تومان هزينه بردار است. خود را «كامران» و شاغل در يك شركت معرفي مي كند. دل خوشي از پرسنل بيمارستان ها ندارد. مي گويم با آمبولانس اورژانس برادرتان را به تهران آورده ايد. جواب مي دهد آمبولانس اورژانس خراب است در حالي كه وجود آن لازم و حياتي است. وي مي افزايد كه به تازگي توسط يك فرد خير چند تا آمبولانس براي اورژانس آمل خريداري شده است.
ابتكاري براي غلبه بر گذشت زمان
نيروهاي مركز اورژانس تهران به منظور ارائه مطلوب تر و سريع تر خدمات فوريت هاي پزشكي به شهروندان در پايگاه هاي پشتيباني مديريت بحران نواحي شهر تهران مستقر خواهند شد.
بر پايه توافقنامه انجام شده بين سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهر تهران، به تدريج نيروهاي ارائه دهنده خدمات فوريت هاي پزشكي اورژانس در پايگاه هاي ياد شده استقرار مي يابند. اين اقدام سبب مي شود اورژانس تهران در مدت زمان كوتاه به رشد شايان توجهي در ارائه خدمات برسد. به اين ترتيب انتظار مي رود با اجراي اين پروژه خدمات رساني، مسئله تأخير در ارائه خدمات فوريت هاي پزشكي اورژانس شهرمان به حد چشمگير كاهش يابد و شهروندان به سهولت و سرعت هرچه بيشتر در شرايط اضطراري و حياتي از اين خدمات برخوردار شوند. هم اكنون هشتاد پايگاه پشتيباني مديريت بحران در نواحي گوناگون شهر تهران مورد استفاده قرار دارند. كه در آينده به صد و سي و پنج خواهد رسيد. چندي پيش طي مراسمي با حضور جمعي از مقامات شهري و رؤساي مراكز اورژانس كشور و... پايگاه ويژه مديريت بحران منطقه6 در پارك لاله مورد بهره برداري قرار گرفت.
گفتني است براساس استانداردهاي سازمان جهاني بهداشت، يك پايگاه اورژانس بايد براي حداقل هر سي و دو هزار نفر جمعيت شهري دائر باشد، اما در حال حاضر براي هر صد هزار نفر از جمعيت كنوني شهر تهران يك پايگاه اورژانس وجود دارد.
نياز تهران به 250 پايگاه
اما «دكتر عبداللهي» مسئول واحد كنترل كيفيت مركز اورژانس تهران مي گويد كه تهران حداقل با حدود جمعيت 8ميليون نفري نياز به وجود 250 پايگاه اورژانس دارد. وي همچنين با بيان اينكه براي هر 10هزار جمعيت شهري يك آمبولانس لازم است، مي افزايد: «در شهر تهران 8ميليوني دست كم مي بايد 600 دستگاه آمبولانس داشته باشيم البته داشتن خيابانهاي مناسب و فرهنگ سازي مردم در استفاده از اورژانس هم مؤثر است. اين مسئول تعداد آمبولانس هاي اورژانس تهران را 160 دستگاه برآورد مي كند، اما از اين تعداد، 104 دستگاه فعال هستند كه در شرايط اضطراري مي شود از تمام 160 دستگاه مذكور استفاده كرد.»